Składniki odżywcze gleby
Składniki odżywcze gleby. Do głównych substancji odżywczych należą azot, fosfor, potas, wapń, magnez i siarka. Azot (N) jest materiałem napędowym dla roślin. Duże ciemno zielone liście i znaczny wzrost świadczą o bogatym zaopatrzeniu w azot. Brak azotu uzewnętrznia uzewnętrznia się jasnozielonym ubarwieniem całej rośliny. Starsze licie przyjmują kolor od żółtego do jasnobrązowego i usychają. Konsekwencją jest niedostateczny wzrost rośliny i przedwczesne kwitnienie.
Azot w powietrzu ( do 79 procent w atmosferze i co najmniej 40 procent w powietrzu znajdującym się w glebie) może być wykorzystywany wyłącznie przez rośliny motylkowe, do tworzenia bulwek na korzeniach. Po za tym wszystkie pozostałe rośliny są zależne od związków azotu. Azotanu NO3 oraz amoniaku NH3 lub ewentualnie amonu NH4 Zapotrzebowanie na czysty azot w ilości 8-30 g/m rocznie w zależności od gleby i roślin jest pokrywane w skutek stałej przemiany próchnicy oraz dzięki nawożeniu. Azotany działają wyjątkowo szybko i są łatwo wypłukiwane. Amon może być tylko po części pobierany bezpośrednio, jest zatrzymywany przez cząsteczki ziemi, zatem jego działanie jest bardziej długotrwałe, jednakże jednocześnie dokonuje się przemiana w azotan. Jako nawóz dolistny mocznik jest wchłaniany natychmiast.
Nowsze postaci azotu mają działanie bardziej długotrwałe i proces nawożenia odbywa się powoli, systematycznie jest wchłaniany przez rośliny wraz z następowaniem procesu przemiany dokonywanym w glebie za pośrednictwem bakterii. Takie jednorazowe nawożenie może wystarczyć na okres pół a nawet jednego roku.
Fosfor (P) w postaci czystej lub P2O5 ma duże znaczenie dla gleby i dla roślin. W połączeniu z wapniem pomaga w tworzeniu gruzełków, oraz w przerobieniu gleby. Fosfor jest niezbędny dla prawidłowego wzrostu korzeni, pąków kwiatostanów, owoców i nasion. Brak fosforu można rozpoznać po początkowo brunatnozielonym, a potem często czerwono żółtym zabarwieniu liści, które w wielu wypadkach usychają na brązowo. Ponieważ związki fosforu sole i kwasy fosforowe nie są wymywane z gleby należy ich używać ostrożnie i oszczędnie. Nadmiar fosforu występuje znacznie częściej niż jego brak. Im więcej jest mikroorganizmów i rozgałęzionych korzeni tył łatwiej jest o fosfor. Roczne zapotrzebowanie na niego wynosi około 6-15 g/m. Jeśli występuje konieczność jego zastosowania należy użyć niewielkiej ilości.
Potas (K) najczęściej występuje w postaci tlenku potasu K2O rozpuszczonego we wszystkich roślinach. Jego dostateczna ilość zwiększa odporność roślin na zimno, choroby i szkodniki. Stymuluje gospodarkę wodą i jej obieg oraz jest odpowiedzialny za tworzenie kwiatów i owoców. Jego niewielkiego braku często nie zauważymy. Jest jednak przyczyną mniejszych zbiorów, oraz ich gorszej jakości. Przy znacznym niedoborze potasu, starsze liście zabarwiają się od brzegu na żółtobrązowo, usychają i odpadają. Na glebach piaszczystych potas wypłukiwany jest bardzo szybko, dłużej pozostaje na gliniastych lub próchnicznych. Rozprowadza się najlepiej w postaci nawozów wieloskładnikowych lub kompostu. Idealnym nawozem jest na przykład Azofoska. Specjalne nawozy potasowe występują w postaci siarczanu potasu, chlorku potasu, kainitu magnezowego. Na ogół po takim zabiegu nawożenie samym potasem nie jest już potrzebne. Jesienią podawanie potasu może przyśpieszyć dojrzewanie młodych pędów a co za tym idzie wzmacniać ich odporność na mróz. Przenawożenie potasem powoduje redukcję wapnia i magnezu co prowadzi do ich niedoborów. Zapotrzebowanie na czysty potas plasuje się pomiędzy
10 a 25 g/m.
Wapń (Ca) odpowiedzialny za poprawę właściwości gleby, pomaga w usuwaniu szkodliwych substancji z ziemi na przykład kwasu szczawiowego, stymuluje procesy przemiany substancji organicznych, uzdatnia składniki odżywcze, tworzy gruzełki poprawiając w ten sposób właściwości gleby. Zwiększa podziały komórkowe w roślinach, poprawia rozwój korzeni, oraz ma niebagatelny wpływ na kiełkowanie nasion roślin. Niedobór wapnia charakteryzuje się tym, iż liście rośliny w szczególności młode znajdujące się na pędach szczytowych nabierają kształtu haczykowatego, końce i brzegi liści usychają, pąki obumierają, łodygi są słabe a rośliny podatne na choroby i szkodniki. Rocznie potrzeba około 40 ? 70 g/m wapnia. Uzupełnia się go poprzez nawozy z zawartością wapnia lub wodą, zawierającą wapń.
Magnez (Mg) jest używany do budowy zielonego barwnika liści czyli chlorofilu. W przypadku jego niedoboru rośliny rozwijają się w stopniu niewystarczającym, owoce są mniejsze, oraz gorszej jakości. Niedobór objawia się poprzez występowanie na starszych liściach żółtych a potem brązowych plamek pomiędzy ich żyłkami. Brzegi pozostają najczęściej zielone. Chore liście przedwcześnie opadają. Najczęściej niedobór Magnezu występuje po mokrych zimach. Zapotrzebowanie około 3 ? 10 gram na metr kwadratowy.
Siarka (S) jej wykorzystanie przez rośliny jest różnorakie. Przy jej pomocy tworzą witaminy, olejek gorczyczny oraz różnego rodzaju białka. Jej niedobór poznaje się po jasno zielonym odcieniu liści młodych wraz z żyłkami. Do ziemi siarka przedostaje się jako siarczan SO4, który łatwo się wypłukuje , przede wszystkim na lekkich glebach.
