Jaskinia Platona: wędrówka ku idei prawdy
Platon – wybitny grecki filozof, Ateńczyk, który jest twórcą platonizmu zakładającego, że istnieją dwa światy: świat materialny i świat idei. Idee są idealne, pierwotne, a świat materialny to ich niedoskonałe odbicie. Na tej podstawie powstał koncept Jaskini Platona.
Czym tak właściwie jest Jaskinia Platona? – opis treści metafory
Jaskinia Platona to metafora filozoficzne, która została opisana w dziele Platona pt.: Państwo, w księdze VII. Ma ona przedstawiać ludzką kondycję wobec poznania, prawdy i rzeczywistości.
W Państwie Platona jest przedstawiona sytuacja, w której od urodzenia ludzie przebywają w jaskini, przykuci łańcuchami, w taki sposób, że widzą przed sobą tylko skalną ścianę i nie mogą się obrócić w żadną stronę. Przed jaskinią paliło się ognisko, przez które na ścianie pojawiały się cienie. Między jaskinią a ogniskiem przechodzili ludzie trzymający rzeźby różnych kształtów. Była tam ściana wysokości człowieka, więc na skalnej ścianie w jaskini widoczne były cienie jedynie niesionych przedmiotów. Ludzie w jaskini widzieli więc tylko rzucane cienie i słyszeli niewyraźne odgłosy zza pleców, które były rozmowami ludzi niosących przedmioty.
W ten sposób była to jedyna rzeczywistość, jaką ludzie z jaskini znali. Cienie na ścianie i wydawane przez nie odgłosy. Gdyby ktoś z nich dał radę się uwolnić, zobaczyłby niesione przedmioty, które są prawdziwe, a nie cienie. Wychodząc na zewnątrz słońce by go oślepiało i musiałby poznać prawdziwy świat. Musiałby stopniowo się przyzwyczajać.
Jaki przekaz kryje się za metaforą jaskini platońskiej? – symbolika
Jaskinia Platońska jest obrazowym przedstawieniem myśli filozoficznej Platona, w której cienie na ścianie i odgłosy to świat materialny, a przedmioty tworzące te cienie i wszystko to co za plecami więźniów to świat idei. Ma to ukazywać, że to, co dla człowieka widzialne i słyszalne za pomocą zmysłów jest tylko echem, niedoskonałym odzwierciedleniem idei, które są niedostępne dla nas, ludzi. Świat realny jest zmienny, zepsuty, zniszczalny, a dusza jest uwięziona w ciele człowieka. Nie jesteśmy w stanie zwrócić się do źródła prawdziwego poznania i istnienia.
Zwykli ludzie nie poszukują wiedzy i nie podważają tego, co widzą. Wyjście z jaskini jest drogą do prawdy, edukacji. Natomiast Słońce ma symbolizować ideę dobra. Jeśli ktoś, kto wydostał się z jaskini, poznał świat i postanowił tam wrócić, aby opowiedzieć więźniom prawdę, to symbolizuje filozofa, który dzieli się wiedzą i chce pomagać innym.
Jak Jaskinia Platona przekłada się na współczesność?
Obecnie mając cały czas dostęp do internetu i mediów społecznościowych, napotykamy się na masę informacji, które czasem trudno zweryfikować. Są nam przedstawiane obrazy rzeczywistości, które są często przetworzone i specjalnie wybrane, nie pokazują prawdziwej rzeczywistości i ciężko nam dość do źródła. Jesteśmy uwięzieni w stereotypach i ideologiach. Jeśli odwrócimy się od edukacji i krytycznego myślenia to tak jakbyśmy nigdy nie wyszli z jaskini. Poddając się refleksji nad tym, co jest nam pokazywane to wychodzenie z jaskini i dostrzeganie świata idei.
Podsumowując, Jaskinia Platońska ma otwierać ludziom oczy na to, jak łatwo jest dać się zwieść pozorom i tkwić w świecie materialnym. Potrzeba czasu, edukacji i chęci, aby dojść do prawdy, dobra i stać się wolnym człowiekiem.
