Berberyna/ foto: canva.com
Berberyna pochodzi od rośliny, która jest w naszym kraju znana pod nazwą Berberys Zwyczajny (Berberis vulgaris) i jest dość powszechnie spotykaną rośliną. Lecznicze właściwości berberysu znane są od tysięcy lat, stosowana była i jest w medycynie indyjskiej, chińskiej i egipskiej, jako lek na zaburzenia żołądkowo-jelitowe i niestrawność. Ponadto jej właściwości znane były również w Średniowieczu. Słynna zielarka święta Hildegarda polecała stosowania mieszanek ziół zawierających berberynę. W tym artykule dowiesz się, jakie są właściwości lecznicze berberyny, jakie mogą być działania niepożądane, jakie są przeciwskazania – i wszystko, co jeszcze warto o niej wiedzieć!
Berberyna – działanie i zastosowanie
Berberyna to alkaloid, organiczny związek chemiczny, który jest pozyskiwany z berberysu. Krzew tej rośliny charakteryzuje się drobnymi listkami i czerwonymi, cierpkimi w smaku jagodami. Berberys występuje w Europie, Azji, Ameryce i Afryce, rośnie dziko, ale również jest hodowany w ogródkach domowych i na działkach. W lecznictwie wykorzystuje się owoce oraz liście, najczęściej w formie suszu do przygotowania naparów, natomiast uzyskana z rośliny beberyna zazwyczaj dostępna jest w formie tabletek i kapsułek. Czysta berberyna, czyli samodzielny składnik zawiera niską biodostępność, a więc niskie wchłanianie w organizmie człowieka, dlatego zaleca się przyjmować ją w dużych dawkach w postaci wyciąg z korzenia lub preparatach z berberyną i jej pochodnymi. Największe ilości berberyny znajdują się w takich częściach roślin jak korzenie, kłącza, łodygi i kora. Berberyna jest alkaloidem izochinolinowym, zaliczanym do tej samej grupy związków chemicznych co morfina, czy kodeina. Ma kolor żółty i wykorzystywana jest również jako barwnik wełny, drewna i skóry. Wykazuje właściwości fluorescencyjne, w wyniku naświetlania światłem UV, emituje intensywne zielono-żółte światło. Berberyna wykazuje silne właściwości lecznicze w tym: właściwości przeciwutleniające, przeciwbakteryjne, przeciwbiegunkowe, przeciwnowotworowe, przeciwcukrzycowe, przeciwzapalne, antydepresyjne, obniżające poziom cholesterolu oraz poziom ciśnienia tętniczego.
Berberyna – właściwości zdrowotne
Prozdrowotne działanie berberyny i jej skuteczność potwierdzone jest przez liczne badania naukowe. Od wieków wykorzystywana jest również w medycynie chińskiej. Na co można stosować berberynę? Jakie są jej właściwości lecznicze? Na jakie schorzenia może nam pomóc?
Berberyna obniża poziom cholesterolu we krwi
Jednym z właściwości berberyny, jest jej skuteczność w walce z wysokim poziomem cholesterolu i trójglicerydów, które mogą zwiększyć ryzyko chorób serca i udaru mózgu. Wyniki niektórych badań przeprowadzonych na zwierzętach i ludziach, wskazują, że berberyna ma działania obniżające poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Jednak analizy wskazują, że berberyna w połączeniu ze zdrowym stylem życia, wykazuje bardziej skuteczne działanie obniżające poziom cholesterolu LDL. Naukowcy twierdzą również, że berberyna pomaga przenosić nadmiar cholesterolu do wątroby, gdzie organizm może go przetwarzać i usuwać.
Berberyna obniża poziom cukru we krwi (cukrzyca typu II)
Badania nad berberyną wykazują, że zmniejsza insulinoodporność i wpływa na biomarkery cukrzycy typu II – jak glukoza na czczo i hemoglobina glikowana. Cukrzyca typu 2 to poważna choroba, określana cukrzycą insulinoniezależną – NIDDM (Non Insulin Dependent Diabetes Mellitus). Jest ona chorobą metaboliczną i charakteryzuje się odpornością tkanek na działanie insuliny. Skutkuje to tym, że tkanka tłuszczona nie pozwala odpowiednio działać insulinie produkowanej przez organizm, a co za tym idzie poziom glukozy we krwi regularnie rośnie. Wysoki poziom cukru we krwi utrzymujący się przez dłuższy czas, może uszkodzić tkanki i narządy prowadząc do wielu problemów zdrowotnych. Dlatego skuteczność berberyny wykazuje podobne działanie do leku przeciwcukrzycowego – metforminy. Berberyna działa poprzez: zmniejszenie insulinoodporności, a więc obniżenie poziomu cukru we krwi, zwiększenie glikozy i pomoc organizmowi w rozkładaniu cukru w komórkach, zmniejszenie produkcji cukru w wątrobie, spowalnianie rozkładu węglowodanów w jelitach oraz zwiększenie ilości dobrych bakterii w jelitach.
Berberyna na obniżenie ciśnienia krwi
Wysokie ciśnienie krwi to jedna z poważniejszych przyczyn chorób serca – dlatego berberyna może pomóc ochronić organizm przed szkodliwymi skutkami wysokiego ciśnienia. W połączeniu z lekiem obniżającym ciśnienie jest skuteczniejsza niż sam lek.
Berberyna na otyłość – suplement na odchudzanie
Berberyna może być również przyjmowana, jako suplement na utratę wagi. Otyłość i nadwaga mogą być spowodowane cukrzycą, insulidoodpornością oraz wysokim poziomem cholesterolu LDL. Berberyna może być przyjmowana na obniżenie wagi, dzięki działaniom zwiększającym aktywności hormonu adinopektyny, wydzielanego w organizmie przez tkankę tłuszczową. Adinopektyna uwrażliwia tkanki na insulinę, wpływa na metabolizm glukozy i kwasów tłuszczowych w mięśniach i wątrobie, dlatego przyczynia się do równowagi gospodarki cukrowej w organizmie ograniczając skoki insuliny i napady głodu. Berberyna oddziałuje na białko SIRT-1 czyli enzym odpowiedzialny za regulowanie apetytu. Regulowanie apetytu i gospodarki cukrowej oraz lipidowej organizmu, sprawia że berberyna może być wykorzystywana zarówno przez osoby walczące z nadwagą, jak i przez pacjentów zmagających się z cukrzycą, miażdżycą oraz chorobami układu krążeniowo-naczyniowego.
Inne zdrowotne działanie berberyny
Poza wymienionymi wyżej właściwościami, berberyna wpływa na organizm również poprzez:
- wspomaganie organizmu w walce z nowotworami,
- wzmacnianie odporności organizmu,
- skuteczność w walce z biegunką,
- poprawę flory bakteryjnej jelit zwiększając ilość dobrych bakterii,
- łagodzi objawy depresji i nerwicy,
- wspomaga leczenie zespołu policystycznych jajników, regulując wysoki poziom męskich hormonów w organizmie kobiety. Zespół policystycznych jajników jest zaburzeniem równowagi hormonalnej i metabolicznej, które może prowadzić do niepłodności i innych problemów zdrowotnych.
- poprawia funkcjonowanie mózgu, wpływa na procesy zapamiętania, koncentrację i uwagę,
- przeciwdziała rozwojowi grzybów Candida,
- ma właściwości przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne,
- wspomaga leczenie cukrzycy typu II,
- zapobiega chorobom serca,
- przyspiesza metabolizm,
- może wywoływać działanie przeciwzapalne,
Berberyna – skutki uboczne berberyny
Berberyna, jak każdy składnik zdrowotny oraz suplement diety, może wywołać niepożądane skutki uboczne dla organizmu. W tym przypadku najczęściej dotyczą one układu pokarmowego, wywołując: bóle brzucha, biegunki, zaparcia, wzdęcia, nudności oraz wymioty. Ponadto zbyt wysokie dawki tego suplementu mogą uszkodzić wątrobę, doprowadzić do nadmiernego obniżenia poziomu cukru we krwi oraz ciśnienia tętniczego, jak również wywołać krwawienie układu pokarmowego. Skutki uboczne odnotowuje się jednak dość rzadko, ponieważ berberyna jest składnikiem pochodzenia naturalnego. Jednak decydując się na suplementację berberyny, należy skonsultować się z lekarzem. Warto również pamiętać, że nie jest specyfikiem na odchudzanie, ale składnikiem leczniczym.
Berberyna – przeciwwskazania
Przyjmowanie berberyny nie jest zalecane kobietom w ciąży, ponieważ berberyna może wywoływać skurcze macicy i oddziaływać teratogennie na płód. Nie jest zalecana również do przyjmowania podczas karmienia piersią. Nie należy jej podawać dzieciom. Zachować również ostrożność w przypadku stwierdzonych schorzeń wątroby i podczas przyjmowania leków obniżających ciśnienie tętnicze krwi. W przypadku, gdy nie jesteśmy pewni, czy możemy przyjmować suplementy diety z berberyną – należy udać się po konsultacje do lekarza.
Suplementy diety z berberyną – gdzie kupić?
Berberyna – gdzie kupić? Substancja pozyskana z berberysu, czyli berberyna, jako suplementy dostępne są w aptekach i sklepach zielarskich. Możemy ją zakupić bez recepty. Ponieważ jednak ma szerokie spektrum działania, warto upewnić się, czy nie jesteśmy w grupie osób, u których nie jest zalecane przyjmowanie preparatów z tą substancją. W wielu przypadkach, jest skuteczna w połączeniu z innymi lekami – warto jednak tę kwestię przedyskutować z lekarzem lub farmaceutą. W sklepach znajdziemy berberyny w formie jednoskładnikowej lub wieloskładnikowej, na przykład zawierającą cynamon i kurkumę oraz produkty określane, jako suplementy diety: dostępne w formie tabletek i kapsułek (np. Berberyna 400mg 60 kapsułek), ale również herbatek i ekstraktów w postaci kropli. Berberyna występuje również w formie kosmetyków oczyszczających skórę, jako ekstrakt z berberysu.
Lek w kapsułkach: jak stosować berberynę, jak dawkować?
Zalecana dzienna dawka berberyny to od 200 do 1000 mg- zaś maksymalna dawka to 1500 mg. Niepolecane jest stosowanie wyższej dawki jak 1200-1500 mg na dobę. Ponieważ nie utrzymuje się ona długo w krwioobiegu, można stosować ją w równych dawkach trzy razy dziennie podczas posiłku. Osoby z podwyższonym poziomem cukru, mogą odnotować pierwsze efekty zażywania suplementów po 3 miesiącach przy dawkowaniu 500 mg – od 2 do 3 razy dziennie. Przed rozpoczęciem kuracji należy skontaktować się z lekarzem.
Berberyna to substancja pochodzenia roślinnego, która uznawana jest za bezpieczną do stosowania. Wykazuje podobne działanie do metforminy u pacjentów z cukrzycą typu II. Ponadto poprawia poziom lipidów we krwi, takich jak cholesterol i trójglicerydy. Wykazuje silne działanie na stany zapalne, zakażenia o podłożu bakteryjnym, grzybiczym, wirusowym, pasożytniczym oraz na nadciśnienie krwi – łagodzi stany depresyjne i wspomaga proces leczenia stłuszczenia wątroby.
Berberyna może mieć jednak negatywny wpływ na organizm w przypadku działań niepożądanych lub poprzez przyjmowanie ją przez osobę, która jest w grupie pacjentów z przeciwwskazaniem do jej zażywania.
Berberyna – najczęściej zadawane pytania
Na co stosuje się berberyna?
Właściwości i zastosowanie berberyny jest bardzo różnorodne. Wykazuje działanie prozdrowotne, obniża poziom cukru we krwi, zmniejsza insulinoodporność i zwiększa glikozę. Ponadto posiada właściwości odżywcze i wykazuje działania przeciwnowotworowe.
Czy po Berberynie się chudnie?
Berberyna może wpływać na obniżenie masy ciała.
Czy berberyna jest bezpieczna?
Berberyna jest substancją bezpieczną i posiada cenne właściwości, jednak warto skontaktować się z lekarzem przed stosowaniem terapii.
Czy warto brac Berberyne?
Tak, posiada ona właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwwymiotne i uspokajające. Berberyna może wpływać na metabolizm wielu leków, dlatego warto skonsultować z lekarzem terapię.
Jak długo można stosować Berberyne?
Berberynę powinno się stosować do 12 tygodni.
